امروزه گذار به سمت انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، یک ضرورت انکارناپذیر برای تداوم حیات و حفظ سوخت‌های فسیلی است. سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های خورشیدی، چه در مقیاس خانگی و چه صنعتی، فرصتی جذاب محسوب می‌شود. ایران با برخورداری از بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل عظیمی برای بهره‌برداری از این منبع انرژی خدادادی دارد. با این حال، اولین و مهم‌ترین گام برای ورود به این عرصه، آشنایی کامل با فرایند قانونی و اخذ مجوزهای لازم است.
مجوز نیروگاه خورشیدی
مجوز نیروگاه خورشیدی، سندی رسمی و قانونی است که از سوی مراجع ذی‌صلاح، به طور مشخص سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) و شرکت‌های توزیع نیروی برق استانی، برای اشخاص حقیقی و حقوقی صادر می‌شود. این مجوز به دارنده آن اجازه می‌دهد تا اقدام به طراحی، احداث، نصب و در نهایت اتصال یک نیروگاه خورشیدی به شبکه سراسری برق کشور نماید.
اهمیت این مجوز تنها به جنبه قانونی و رسمی آن محدود نمی‌شود. دریافت این مجوز به معنای ورود به یک قرارداد بلندمدت و تضمینی با دولت است. بر اساس این قرارداد، دولت متعهد می‌شود که برق تولیدی توسط نیروگاه شما را برای یک دوره زمانی مشخص (معمولاً ۲۰ ساله) با نرخ‌های تشویقی و تضمینی خریداری کند. این خرید تضمینی برق، مهم‌ترین عامل جذابیت و توجیه‌پذیری اقتصادی پروژه‌های خورشیدی در ایران است. در واقع، این مجوز، پلی است میان سرمایه‌گذاری شما و یک منبع درآمد پایدار و قابل پیش‌بینی. بدون این مجوز، هرگونه ساخت‌وساز و اتصال به شبکه، غیرقانونی تلقی شده و نه‌تنها از مزایای خرید تضمینی بهره‌مند نخواهید شد، بلکه با پیگردهای قانونی نیز مواجه می‌شوید.
این فرایند برای انواع نیروگاه‌ها، از جمله نیروگاه‌های خورشیدی خانگی (معمولاً تا ظرفیت ۲۰ کیلووات) که بر روی پشت‌بام منازل نصب می‌شوند یا نیروگاه‌های مقیاس بزرگ (مگاواتی) که نیازمند زمین‌های وسیع هستند، الزامی است. تفاوت اصلی در مقیاس پروژه، حجم سرمایه‌گذاری، پیچیدگی‌های فنی و بالطبع، جزئیات فرایند اداری و مدارک مورد نیاز خواهد بود.
مراحل گام به گام اخذ مجوز نیروگاه خورشیدی
فرایند دریافت مجوز نیروگاه خورشیدی شاید در نگاه اول پیچیده به نظر برسد؛ اما با آگاهی از مراحل آن، می‌توان این مسیر را به‌صورت کاملاً شفاف و هدفمند طی کرد. این مراحل به‌صورت کلی برای تمام متقاضیان، اعم از حقیقی و حقوقی، یکسان است، هرچند در جزئیات ممکن است تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.
- ثبت‌نام اولیه در سامانه مهرسان
اولین قدم، مراجعه به سامانه یکپارچه ثبت‌نام متقاضیان احداث نیروگاه‌های خورشیدی مقیاس کوچک، موسوم به سامانه مهرسان است. این سامانه توسط شرکت‌های توزیع نیروی برق استانی مدیریت می‌شود. در این مرحله، به‌عنوان متقاضی (حقیقی یا حقوقی) باید اطلاعات اولیه هویتی و اطلاعات مربوط به محل پیشنهادی برای احداث نیروگاه (مانند آدرس دقیق و کد پستی) را در سامانه وارد کنید. پس از ثبت‌نام، یک کد رهگیری به شما اختصاص داده می‌شود که برای پیگیری‌های بعدی ضروری است.
- بازدید کارشناس و ارزیابی فنی اولیه
پس از ثبت درخواست در سامانه، کارشناسان فنی از طرف شرکت توزیع برق منطقه‌ای، از محل مورد نظر شما بازدید به عمل می‌آورند. هدف از این بازدید، بررسی امکان‌سنجی فنی پروژه است. مواردی نظیر وضعیت انشعاب برق موجود، استحکام محل نصب (به‌ویژه برای نیروگاه‌های پشت‌بامی)، عدم وجود سایه‌اندازی از ساختمان‌ها یا موانع مجاور بر روی پنل‌ها و فضای در دسترس، به‌دقت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نتیجه این بازدید در قالب یک گزارش فنی، تعیین‌کننده ادامه فرایند خواهد بود.
- ارائه مدارک لازم
پس از تأیید اولیه محل، نوبت به ارائه و بارگذاری مدارک مورد نیاز در سامانه می‌رسد. این مدارک که در بخش بعدی به‌تفصیل شرح داده می‌شوند، اساس پرونده شما را تشکیل می‌دهند. دقت در تهیه و تکمیل صحیح این مدارک، نقش بسزایی در تسریع روند کار دارد. برای اشخاص حقیقی، مدارک هویتی و سند مالکیت و برای اشخاص حقوقی، مدارک ثبتی شرکت نیز مورد نیاز است.
- عقد قرارداد خرید تضمینی برق
مهم‌ترین و حساس‌ترین مرحله، عقد قرارداد خرید تضمینی برق با شرکت توزیع نیروی برق است. در این قرارداد، جزئیات کاملی از تعهدات طرفین ذکر می‌شود. مواردی مانند ظرفیت دقیق نیروگاه (بر حسب کیلووات)، نرخ خرید برق، مدت زمان قرارداد (۲۰ سال)، نحوه پرداخت صورت‌حساب‌ها و مسئولیت‌های هر یک از طرفین (متقاضی و شرکت توزیع) به‌وضوح قید می‌گردد. امضای این قرارداد به منزله تضمین سرمایه‌گذاری شماست.
- انتخاب پیمانکار و احداث نیروگاه
با در دست داشتن قرارداد، می‌توانید فرایند اجرایی پروژه را آغاز کنید. انتخاب یک پیمانکار واجد صلاحیت که در لیست پیمانکاران مورد تأیید ساتبا و شرکت توزیع قرار دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. این پیمانکار مسئولیت طراحی دقیق، تأمین تجهیزات استاندارد (پنل، اینورتر، استراکچر و غیره) و نصب و راه‌اندازی نیروگاه مطابق با آیین‌نامه‌ها و استانداردهای فنی را بر عهده دارد.
- نصب کنتور و اتصال به شبکه
پس از اتمام عملیات نصب و تأیید نهایی توسط ناظر شرکت توزیع، مرحله آخر یعنی نصب کنتور مخصوص (کنتور دوطرفه) و اتصال فیزیکی نیروگاه به شبکه سراسری برق انجام می‌شود. از این لحظه به بعد، نیروگاه شما رسماً وارد مدار بهره‌برداری شده و تولید و تزریق انرژی پاک به شبکه را آغاز می‌کند. اولین صورت‌حساب شما نیز بر اساس قرائت همین کنتور در پایان دوره مشخص (معمولاً دوماهه) صادر و پرداخت خواهد شد.
- شرایط، مساحت و مدارک لازم
برای اخذ مجوز نیروگاه خورشیدی، نیاز به داشتن مجموعه‌ای از شرایط عمومی دارید. این شرایط عبارت‌اند از:
- داشتن تابعیت ایرانی برای اشخاص حقیقی
- ثبت شرکت در ایران برای اشخاص حقوقی
- عدم وجود منع قانونی برای عقد قرارداد
- تأمین انشعاب برق در محل مورد نظر (برای نیروگاه‌های متصل به شبکه)
مساحت مورد نیاز برای احداث نیروگاه خورشیدی نیز به طور مستقیم به ظرفیت آن بستگی دارد. به‌عنوان یک قاعده کلی و تقریبی می‌توان گفت که به‌ازای هر کیلووات (kW) ظرفیت، حدوداً ۱۰ الی ۱۲ مترمربع فضا (بدون سایه‌اندازی) مورد نیاز است؛ بنابراین، برای یک نیروگاه خانگی ۵ کیلوواتی، فضایی در حدود ۵۰ تا ۶۰ مترمربع روی پشت‌بام لازم است. برای یک نیروگاه ۱۰۰ کیلوواتی، به حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ مترمربع زمین نیاز خواهد بود.
مدارک لازم برای اشخاص حقیقی نیز به‌صورت زیر خواهند بود:
- تصویر تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی
- تصویر سند مالکیت قطعی محل احداث (در صورت استیجاری بودن، ارائه اجاره‌نامه رسمی بلندمدت الزامی است.)
- آخرین قبض برق مصرفی
- تکمیل فرم درخواست
علاوه بر این، اشخاص حقوقی نیز باید مجموعه‌ای از مدارک را ارائه دهند که عبارت‌اند از:
- تصویر آگهی تأسیس و آخرین تغییرات شرکت مندرج در روزنامه رسمی.
- تصویر اساسنامه شرکت
- معرفی‌نامه رسمی نماینده شرکت به همراه مدارک هویتی وی
- سند مالکیت یا اجاره‌نامه رسمی محل احداث به نام شرکت
- آخرین قبض برق
به طور کلی، ورود به عرصه انرژی‌های خورشیدی، یک سرمایه‌گذاری اصولی برای آینده و گامی مؤثر در جهت حفاظت از محیط‌زیست است. با طی کردن مراحل قانونی و فنی به کمک شرکت‌های معتبر و متخصص، می‌توانید با اطمینان خاطر، کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کرده و از درآمد پایدار آن بهره‌مند شوید. ما در الماس الکترونیک، متعهدیم که با ارائه راهکارهای تخصصی و جامع، شریکی قابل اعتماد برای تحقق اهداف شما در حوزه انرژی‌های خورشیدی باشیم. برای دریافت مشاوره و برداشتن اولین قدم، همین امروز با ما تماس بگیرید.
